Listening comprehension là gì? Chiến lược nâng cao kỹ năng nghe hiệu quả

Listening comprehension (Nghe hiểu) là kỹ năng nghe hiểu và nắm bắt thông tin từ nội dung của bài nghe. Đây cũng là kỹ năng nền tảng quan trọng giúp bạn nghe hiểu và giao tiếp tiếng Anh. Đặc biệt, trong IELTS, áp dụng chiến lược Listening comprehension sẽ giúp bạn tối ưu quá trình làm bài. Trong bài viết này, IDP sẽ giúp bạn tìm hiểu chiến lược nâng cao kỹ năng listening comprehension hiệu quả. 

Listening comprehension là quá trình tiếp nhận âm thanh, phân tích và tạo dựng ý nghĩa từ nội dung nghe được, theo Nadig (2013). Kỹ năng này đòi hỏi sự kết hợp giữa khả năng nhận diện âm thanh (trọng âm và ngữ điệu), kiến thức ngữ pháp, kiến thức nền tảng và các yếu tố ngôn ngữ và phi ngôn ngữ khác, ( trích Pourhosein Gilakjani & Sabouri, 2016)

Listening comprehension hay còn gọi là Nghe hiểu

Listening comprehension là kỹ năng quan trọng giúp bạn cải thiện giao tiếp, nâng cao khả năng phản xạ và tư duy ngôn ngữ. Với những bạn đang luyện thi IELTS, kỹ năng này càng trở nên quan trọng, đặc biệt phần Listening và Speaking.

Quá trình nghe hiểu diễn ra theo một trình tự phức tạp, trong đó người nghe phải liên tục tiếp nhận và phân tích thông tin để rút ra ý nghĩa từ nội dung nghe được. Quá trình này thường diễn ra theo 3 giai đoạn chính sau đây:

Các ví dụ đội hội thoại trong bài được trích từ sách Cambridge 18 Listening Test 4, Part 4.

Quá trình nghe hiểu này thường diễn ra theo 3 giai đoạn chính

Giai đoạn Perception - Nhận thức âm thanh

Ở giai đoạn này, tai bạn sẽ tiếp nhận và bộ não xử lý âm thanh từ bài nghe. Bạn xác định accent của người nói để nắm được các đặc trưng riêng. Từ đó, bạn sẽ dễ dàng nhận diện những từ được nghe, mà không bị choáng ngợp bởi ngữ điệu và trọng âm của người nói. Ngoài ra, bạn cũng có thể bắt gặp một số từ mà lần đầu tiên nghe được. Vì vậy hãy dựa vào ngữ cảnh và khả năng suy đoán, để hiểu nghĩa của từ đó.

Ví dụ: Xét đoạn hội thoại sau:

“He lived in the house with his family and portraits of its members still hang in rooms on the ground floor, along with drawings that he did during his travels that he felt were important to him. In other ground-floor rooms, there are huge tapestries that he would have designed and loved.”

Nếu lần đầu bắt gặp từ “tapestries”, bạn có thể áp dụng khả năng suy đoán nghĩa của từ dựa vào những từ xung quanh. 

• Các từ xung quanh như “huge” (to lớn) và “designed” (thiết kế) cho thấy đây là một vật trang trí có kích thước lớn. Từ đó, bạn có thể đoán rằng “tapestries" có thể mang nghĩa là thảm trang trí hoặc tranh thêu cỡ lớn.

Giai đoạn Parsing - Phân tích cú pháp

Sau khi nhận diện âm thanh, bạn cần sắp xếp và phân tích thông tin để tạo thành một câu có nghĩa. Trong giai đoạn này, bạn cần phân tích nội dung đã nghe bằng cách chia nhỏ câu thành các cụm từ và mệnh đề nhỏ hơn, sau đó xác định thành phần chính của câu.

Ví dụ: Xét đoạn hội thoại sau:

“On the next level of the house there are two impressive lounges, where he entertained his guests. One lounge has entirely red furnishings, such as sofas and wall coverings, and the other blue.”

Chia câu thành các ý nhỏ và tìm từ khóa quan trọng:

• On the next level of the house, there are two impressive lounges.

• He entertained his guests there.

• One lounge has entirely red furnishings, including sofas and wall coverings.

• The other lounge is blue.

→ Có thể suy ra nội dung chính: “Ở tầng trên của ngôi nhà, có hai phòng khách với hai phong cách khác nhau: một phòng màu đỏ, một phòng màu xanh.”

Giai đoạn Utilization - Liên kết thông tin

Cuối cùng, bạn có thể kiểm tra lại mức độ nghe hiểu của mình bằng cách diễn đạt lại nội dung đã nghe hoặc áp dụng thông tin vào các tình huống thực tế. Ngoài ra, việc nhận diện các liên từ và mối quan hệ giữa các câu sẽ giúp bạn nắm bắt thông tin một cách có hệ thống hơn.

Ví dụ: xét hội thoại sau:

“His library, where he left many of his favourite books, forms the hallway to the third floor and was a comfortable area where he could relax and enjoy his afternoons. And then, at the very top of the house, there's a room called the Lookout - called that because it looks out over the harbour.”

Phân tích mối quan hệ giữa các câu:

• Câu “His library… his afternoons.” là một câu phức có chứa mệnh đề quan hệ “where he left many of his favourite books” và “where he could relax and enjoy his afternoons.”

• Câu phức này giúp bổ sung thông tin về thư viện – một nơi không chỉ để lưu trữ sách mà còn là không gian thư giãn của ông ấy.

• Từ nối “And then” được sử dụng để chuyển sang một ý mới, giới thiệu căn phòng Lookout trên tầng cao nhất.

→ Có thể thấy mục đích của người nói là mô tả sự thay đổi không gian từ tầng dưới lên tầng trên, nhấn mạnh sự tương phản giữa hai khu vực trong ngôi nhà.

Việc cải thiện kỹ năng nghe hiểu tiếng Anh không chỉ đòi hỏi sự kiên trì mà còn cần phương pháp học phù hợp. Dưới đây là chiến lược của các giai đoạn trong Listening comprehension:

Bottom-up Processing (Xử lý từ dưới lên)

Đây phương pháp tiếp nhận thông tin theo từng bước từ nhỏ đến lớn, bắt đầu từ việc nhận diện âm thanh, rồi ghép chúng thành từ, cụm từ, câu và cuối cùng là một văn bản hoàn chỉnh. Bạn sẽ dựa vào kiến thức ngữ âm, trọng âm, từ vựng và ngữ pháp để phân tích từng phần của bài nghe. 

Top-down Processing (Xử lý từ trên xuống)

Trái ngược với phương pháp trên, cách tiếp cận này dựa vào kiến thức nền tảng của bạn để dự đoán và suy luận ý nghĩa của bài nói. Thay vì phân tích từng từ một, bạn sử dụng bối cảnh, chủ đề và thông tin có sẵn về người nói để hiểu nội dung. Tuy nhiên, nếu nội dung hoàn toàn mới hoặc quá xa lạ, việc chỉ dựa vào phương pháp này có thể khiến người nghe khó tiếp nhận thông tin chính xác.

Interactive Processing (Xử lý tương tác)

Đây là phương pháp kết hợp cả hai cách tiếp cận trên để tối ưu khả năng nghe hiểu. Khi nội dung bài nghe quen thuộc, bạn có thể tận dụng kiến thức nền để suy luận nhanh. Ngược lại, khi gặp nội dung mới, bạn có thể dựa vào kỹ năng phân tích ngôn ngữ để hiểu từng phần và dần hình thành ý nghĩa tổng thể.

Bên cạnh việc luyện nghe thường xuyên và áp dụng phương pháp học hiệu quả, bạn cũng có thể lưu ý một số yếu tố dưới đây khi luyện Listening comprehension:

• Thay vì học từ vựng theo cách ghi nhớ máy móc, bạn nên nghe và lặp lại các câu có chứa từ đó trong nhiều ngữ cảnh khác nhau.

• Một từ có thể mang nhiều nghĩa khác nhau tùy vào ngữ cảnh.

• Đừng vội tra từ điển, hãy thử suy đoán nghĩa dựa trên ngữ cảnh và các từ liên quan trong câu.

• Hãy tập trung vào những từ khóa quan trọng (thường là danh từ, động từ hoặc tính từ), vì đây là những yếu tố giúp bạn xác định nội dung chính của bài nghe.

• Hãy tạo thói quen cập nhật thông tin đa dạng bằng cách đọc tin tức, nghe podcast về các lĩnh vực như giáo dục, công nghệ, sức khỏe, chính trị,...

Ứng dụng Listening comprehension hiệu quả vào IELTS cùng IDP

Việc nâng cao kỹ năng Listening comprehension không chỉ giúp bạn cải thiện khả năng nghe hiểu, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho hành trình chinh phục bài thi IELTS Academic hay IELTS General. Đừng để kỹ năng nghe trở thành rào cản, hãy luyện tập thường xuyên và áp dụng phương pháp hiệu quả để đạt được band điểm IELTS mong muốn.

Cùng IDP IELTS, bạn không chỉ có cơ hội tiếp cận các tài liệu luyện thi chất lượng, mà còn dễ dàng chọn lịch thi IELTS phù hợp với lịch trình cá nhân. Hãy đăng ký thi IELTS tại IDP ngay hôm nay để biến mục tiêu của bạn thành hiện thực.