Expository Essay là gì? Các bước viết bài luận giải thích

Trong bối cảnh học thuật và giao tiếp chuyên nghiệp, bài luận giải thích (Expository Essay) là một dạng bài khá phổ biến, thường được dùng để trình bày thông tin, giải thích một ý tưởng, hoặc làm rõ vấn đề một cách khách quan và logic. Trong bài viết này, IDP IELTS sẽ giúp bạn phân tích chi tiết một Expository Essay, từ cấu trúc bài viết đến các bước phát triển ý tưởng một cách hiệu quả, xây dựng những bài luận có tính phân tích cao, lập luận sắc bén và khả năng thuyết phục người đọc.

Expository Essay, hay còn gọi là bài luận giải thích hoặc bài luận thuyết minh, là một dạng bài viết nhằm truyền tải kiến thức và thông tin, giải thích các khía cạnh của một chủ đề, sự kiện một cách logic, có trình tự và liên kết chặt chẽ.

Khác với những dạng bài viết mang tính cảm xúc hay tranh luận, Expository essay còn đòi hỏi bạn phải đưa ra lập luận trung lập, sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu và tránh thể hiện quan điểm cá nhân. Các luận điểm và giải thích cần được củng cố bằng những bằng chứng cụ thể và xác thực, chẳng hạn như số liệu thống kê đáng tin cậy, ví dụ minh họa rõ ràng, trích dẫn chọn lọc từ các nguồn uy tín, kết quả từ các nghiên cứu đã được kiểm chứng ..

Ví dụ các đề bài Expository Essay:

• Describe the steps in writing a good essay.

• What are the effects of social media on communication?

• Explain how the invention of the printing press changed European society in the 15th century.

Có nhiều dạng bài Expository Essay khác nhau, tùy thuộc vào mục đích cụ thể của bài viết. Dưới đây là một số dạng phổ biến nhất:

Descriptive Essay (Bài luận miêu tả)

Bài luận miêu tả là một dạng bài viết đòi hỏi bạn phải sử dụng ngôn ngữ để miêu tả một đối tượng cụ thể, đó có thể là một cá nhân, một địa điểm, một cung bậc cảm xúc sâu sắc hoặc một tình huống đặc biệt. Bên cạnh đó, dạng bài này còn khuyến khích người viết tạo ra một câu chuyện bằng văn bản sống động về một trải nghiệm cụ thể của bản thân.

Ví dụ: Describe your favorite place to relax and explain why.

Classification Essay (Bài luận phân loại)

Đối với Classification Essay, bạn cần biết cách sắp xếp các đối tượng, sự vật hoặc khái niệm thành các nhóm cụ thể dựa trên những đặc điểm chung của chúng. Mục đích chính của bài luận phân loại là giúp người đọc hiểu rõ hơn về một chủ đề phức tạp bằng cách phân chia những thông tin thành các thành phần nhỏ hơn, được trình bày có hệ thống và dễ hiệu.

Ví dụ: Classify different types of social media users.

Definition Essay (Bài luận định nghĩa)

Dạng bài luận định nghĩa tập trung vào việc làm sáng tỏ ý nghĩa sâu xa của một từ, khái niệm, thuật ngữ hoặc ý tưởng cụ thể. Nó vượt xa việc cung cấp một định nghĩa đơn thuần theo từ điển, mà còn đi sâu vào phân tích những khía cạnh liên quan như nguồn gốc phát sinh, các ngữ cảnh sử dụng khác nhau và ý nghĩa sâu rộng của từ.

Ví dụ: What does “success” mean in today’s society?

Process Essay (Bài luận quy trình)

Bài luận quy trình là một dạng bài yêu cầu bạn trình bày chi tiết cách thức một đối tượng hoạt động hoặc phương pháp cụ thể để thực hiện một nhiệm vụ nào đó. Các bước cần được mô tả theo một trình tự thời gian hoặc logic mạch lạc để người đọc có thể dễ dàng làm theo và tái hiện quy trình đó.

Ví dụ: Explain how to bake a chocolate cake.

Cause and Effect Essay (Bài luận nguyên nhân và kết quả)

Cause and Effect Essay là một dạng bài yêu cầu bạn phải phân tích một cách logic các yếu tố nguyên nhân dẫn đến một sự kiện, tình huống hoặc hiện tượng nhất định, đồng thời làm rõ những kết quả hoặc hậu quả mà nó gây ra. Trong một số trường hợp, bài luận cũng có thể tiếp cận vấn đề theo hướng ngược lại, bắt đầu từ việc xem xét các kết quả và truy tìm những nguyên nhân sâu xa.

Ví dụ: What are the causes and effects of smartphone addiction?

Comparison and Contrast Essay (Bài luận so sánh và đối chiếu)

Bài luận này tập trung vào việc chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai hoặc nhiều đối tượng, sự vật, ý tưởng hoặc khái niệm thuộc cùng một phạm trù.

Ví dụ: Compare online learning and traditional classroom learning.

Cấu trúc cơ bản của một bài Expository Essay thường bao gồm ba phần chính: Mở bài (Introduction), Thân bài (Body Paragraphs), và Kết bài (Conclusion). Mỗi phần đều có vai trò và chức năng riêng để đảm bảo bài luận của bạn được trình bày một cách rõ ràng, logic và hiệu quả.

Dưới đây là cấu trúc chi tiết của từng phần:

Introduction (Mở bài)

• Hook: Câu mở đầu thu hút người đọc (bạn có thể sử dụng một câu hỏi hoặc một nhận định thú vị giúp gợi mở về chủ đề một cách tự nhiên).

• Background Information: Cung cấp thông tin cơ bản về chủ đề để người đọc có cái nhìn tổng quan. Hãy đảm bảo thông tin này liên quan trực tiếp đến chủ đề và dẫn dắt một cách tự nhiên đến câu luận điểm.

• Thesis Statement: Đây là câu quan trọng nhất trong phần mở bài. Câu luận điểm tóm tắt ý chính, quan điểm hoặc mục đích của toàn bộ bài luận một cách rõ ràng và súc tích.

Ví dụ: In today's globalized world, being able to speak more than one language is no longer just a useful skill – it is a necessity. Learning a second language opens up new opportunities and enhances both personal and professional development. This essay will explain why acquiring a second language is important, focusing on career benefits, cognitive improvements, and cultural understanding.

Body Paragraphs (Thân bài)

Thân bài là phần để bạn làm rõ câu luận điểm chính bằng các luận điểm phụ thông qua việc giải thích, phân tích và đưa ra những bằng chứng cụ thể. Mỗi đoạn thân bài thường tập trung vào một ý chính hoặc một khía cạnh cụ thể của chủ đề. Một đoạn thân bài hiệu quả thường bao gồm:

• Topic Sentence (Câu chủ đề): Đây là câu đầu tiên của mỗi đoạn thân bài, nêu ý chính của đoạn đó và liên hệ nó với câu luận điểm chính.

• Explanation and Analysis (Giải thích hoặc phân tích ý chính): Sau câu chủ đề, bạn cần làm rõ các khía cạnh và phân tích ý chính đó một cách chi tiết hơn.

• Evidence/Example: Cung cấp các bằng chứng cụ thể để chứng minh và củng cố cho câu chủ đề. Các bằng chứng này có thể bao gồm số liệu, các ví dụ minh họa hay những trích dẫn từ các nguồn uy tín .. Sau khi đã liệt kê những bằng chứng, hãy giải thích về mối liên hệ giữa bằng chứng đó và luận điểm chính của đoạn thân bài. 

• Transition Sentence: Ở cuối mỗi đoạn thân bài, bạn nên có một câu chuyển tiếp giúp kết nối ý tưởng của đoạn này với ý tưởng của đoạn tiếp theo, đảm bảo sự mạch lạc và trôi chảy giữa các đoạn.

Ví dụ: First and foremost, knowing a second language can significantly improve one’s job prospects. Many employers value bilingual employees because they can communicate with a wider range of customers and partners. For example, multinational companies often require employees who can speak English and another language to handle international business. Being bilingual can give job seekers a competitive edge in fields such as tourism, education, translation, and international trade.

Conclusion (Kết bài)

Mục đích của phần kết bài là tóm tắt lại các ý chính đã trình bày và đưa ra một kết luận cuối cùng về chủ đề. Một kết bài hiệu quả thường bao gồm:

• Restatement of Thesis statement: Nhắc lại luận điểm chính bằng cách diễn đạt khác.

• Summary of Main points: Nhắc lại một cách ngắn gọn ý chính đã được thảo luận trong những đoạn thân bài bên trên. Để hạn chế sự trùng lặp trong toàn bộ bài viết, bạn hãy diễn đạt bằng ngôn ngữ khác so với các câu chủ đề đã được sử dụng trong các đoạn văn tương ứng.

• Concluding Statement: Bạn cần đưa ra một nhận xét cuối cùng để kết thúc bài viết, đó có thể là một nhận định sâu sắc, một lời khuyên, hoặc một lời kêu gọi hành động (tùy thuộc vào chủ đề và mục đích của bài luận). Bạn cũng nên tránh nêu những luận điểm mới trong phần kết bài.

Ví dụ: In conclusion, learning a second language is highly beneficial in many ways. It can improve career opportunities, enhance mental abilities, and promote cultural awareness. In an increasingly global society, being bilingual or multilingual is not only an asset but also a step toward becoming a more capable and connected individual.

Bước 1: Nắm rõ yêu cầu của đề bài và xác định chủ đề

Trước tiên, bạn cần đọc kỹ yêu cầu của đề bài và xác định rõ dạng bài Expository Essay thông qua những từ khóa như Process, Compare & Contrast, Cause & Effect. Trong trường hợp đề bài cho phép bạn được tự do lựa chọn chủ đề trình bày, hãy ưu tiên những lĩnh vực mà bạn hứng thú hoặc có đủ kiến thức vững chắc. Hãy đảm bảo rằng bạn có đủ tài liệu tham khảo và dẫn chứng đáng tin cậy để hỗ trợ cho các luận điểm của mình.

Bước 2: Lập dàn ý (outline)

Để đảm bảo một bài Expository Essay được xây dựng một cách mạch lạc và thuyết phục, bạn cần làm rõ những yếu tố như cấu trúc tổng thể của một bài essay, nội dung từng phần, cách triển khai, lập luận chứng minh và dẫn chứng để làm rõ luận điểm được nêu trong bài. Thông qua dàn ý, bạn sẽ dễ dàng kiểm soát toàn bộ luận điểm bạn sẽ trình bày, đảm bảo không bỏ sót bất kỳ thông tin quan trọng nào.

Bước 3: Viết từng phần của bài luận Expository Essay

Sau khi đã hoàn thành outline chi tiết, hãy triển khai và hoàn thiện nội dung một cách tỉ mỉ. Việc rà soát và chỉnh sửa cẩn thận các lỗi về chính tả, ngữ pháp, cấu trúc câu, cũng như đảm bảo tính logic trong từng luận điểm là yếu tố quan trọng bạn không nên bỏ qua. Bên cạnh đó, để duy trì tính khách quan và trung lập cho toàn bộ bài viết, bạn nên hạn chế tối đa việc sử dụng ngôi thứ nhất.

Bước 4: Trích dẫn nguồn (Cite Sources) nếu có

Đối với những bài viết mang tính học thuật, việc trích dẫn nguồn không chỉ giúp bạn tránh khỏi hành vi đạo văn mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với những đóng góp trí tuệ của các tác giả khác, đồng thời đảm bảo tính minh bạch trong nghiên cứu.

Để ghi điểm cao trong dạng bài Expository Essay, việc sử dụng các cấu trúc câu đa dạng, phức tạp nhưng vẫn đảm bảo độ chính xác cao là rất quan trọng. Dưới đây là một số cấu trúc câu có thể giúp bài viết của bạn mang tính học thuật cao và đảm bảo sức thuyết phục mạnh mẽ:

Cấu trúc câu dùng trong phần Mở bài (Introduction)

There is no doubt that + [chủ đề] plays a significant role in….

→ There is no doubt that technology plays a significant role in modern education.

One of the most important aspects of [chủ đề] is...

→ One of the most important aspects of language learning is consistent practice.

This essay will explain/outline/discuss...

→ This essay will explain why learning a second language is essential in today’s society.

Cấu trúc câu dùng trong Thân bài (Body Paragraphs)

One reason for this is that… : Nêu nguyên nhân

→ One reason for this is that bilingual people are in high demand in the job market.

Never / Rarely / Seldom / Hardly / Scarcely / No sooner...than / Only + adverbial phrase + auxiliary verb + subject + main verb,...: Nhấn mạnh trạng ngữ hoặc cụm trạng ngữ ở đầu câu.

→ Rarely have scientists encountered such a complex phenomenon.

Although / Even though / Though + clause, …: Thể hiện sự đối lập hoặc nhượng bộ

→ Although the initial investment was significant, the long-term benefits outweighed the costs.

It is / was + ... + that / who + ...: Nhấn mạnh một thành phần cụ thể trong câu.

→ It was the lack of funding that ultimately led to the project's cancellation.

More / less + adjective / adverb + than + ...: So sánh hơn hoặc kém.

→ The impact of technology on society is becoming more significant than ever before.

The + comparative adjective / adverb + ..., the + comparative adjective / adverb + ...: So sánh tương quan (càng...càng...).

→ The more data we collect, the clearer the underlying trends become.

Cấu trúc câu dùng trong Kết luận (Conclusion)

For these reasons, it is important to...

→ For these reasons, it is important to encourage bilingual education from an early age.

In conclusion / To sum up / Overall, ...

→ In conclusion, learning a second language offers cognitive, professional, and cultural benefits.

Xây dựng câu luận điểm mạnh mẽ và rõ ràng

Luận điểm (Thesis statement) cần tập trung vào ý chính và thể hiện một cách rõ ràng quan điểm hoặc mục đích của toàn bộ bài viết. Hãy luôn đặt Thesis statement ở vị trí cuối của đoạn Mở bài, điều này sẽ giúp người đọc nắm bắt được định hướng và những luận điểm bạn muốn trình bày. 

Mỗi đoạn thân bài chỉ nên nói về một ý chính

Khi bạn tập trung trình bày một ý duy nhất trong mỗi đoạn văn, người đọc có thể dễ dàng theo dõi sự phát triển của lập luận và nắm bắt được mối liên hệ logic giữa các ý tưởng khác nhau. Chính điều này cũng thúc đẩy bạn đi sâu vào phân tích và khai thác triệt để luận điểm đó, thay vì chỉ đề cập một cách sơ sài đến nhiều khía cạnh khác nhau trong cùng một đoạn văn.

Văn phong trung lập nhưng vẫn mang tính học thuật

Expository Essay là bài viết giải thích và cung cấp thông tin, chính vì thế, bạn cần trình bày viết ở ngôi thứ ba (he, she, it, they) để tạo sự khách quan. Tránh sử dụng ngôi thứ nhất (I, we) hoặc ngôi thứ hai (you) trừ khi có yêu cầu cụ thể của đề bài. Hãy sử dụng những cụm từ như “This shows that..., It is evident that..., Research suggests…” để giúp bài viết của bạn được đánh giá cao hơn về độ tin cậy và tính chuyên môn.

Sử dụng từ nối để đảm bảo sự mạch lạc

Sử dụng từ nối một cách hiệu quả là một yếu tố then chốt để đảm bảo sự mạch lạc (coherence) và liên kết (cohesion) trong bài Expository Essay. Các từ nối không chỉ giúp bạn thiết lập mối quan hệ logic giữa các ý tưởng mà còn giúp người đọc dễ dàng theo dõi mạch thông tin được cung cấp xuyên suốt trong bài. Các loại từ nối phổ biến bạn có thể sử dụng bao gồm: 

• Bổ sung ý (Addition): and, also, furthermore, moreover, in addition, besides

• Nguyên nhân - Kết quả (Cause and Effect): because, since, as, therefore, thus, consequently, as a result, for this reason, so.

• So sánh (Comparison): similarly, likewise, in the same way, equally.

• Đối chiếu, tương phản (Contrast): however, nevertheless, nonetheless, but, yet, on the other hand, in contrast, conversely, despite, although, even though.

• Ví dụ (Example): for example, for instance, to illustrate, such as.

• Nhấn mạnh (Emphasis): indeed, in fact, certainly, of course, undoubtedly.

• Liệt kê theo trình tự thời gian (Time Sequence): first, second, third, next, then, after that, subsequently, finally.

• Tóm tắt, kết luận (Summary, Conclusion): in conclusion, to summarize, in short, to sum up, therefore, thus.

Nâng cao kỹ năng viết tiếng Anh cùng IDP

Expository Essay là một dạng bài viết học thuật quan trọng, giúp bạn rèn luyện khả năng trình bày thông tin một cách rõ ràng, logic và khách quan. Việc nắm vững định nghĩa, cấu trúc và các bước viết bài luận giải thích sẽ giúp bạn tự tin hơn khi làm bài, đặc biệt trong các kỳ thi học thuật chuẩn quốc tế như IELTS hoặc bài tập trên lớp. Hy vọng những hướng dẫn trên sẽ trang bị cho bạn nền tảng vững chắc để tự tin triển khai bài luận Expository Essay, một dạng bài khá phổ biến trong phần thi IELTS Writing. 

Đối với bài thi IELTS tại IDP, bạn có thể lựa chọn bài thi IELTS Academic hoặc IELTS General Training, tùy thuộc vào mục đích của bản thân. Khi đã lựa chọn được bài thi phù hợp, tham khảo ngay các địa điểm thi IELTS của IDP và lịch thi IELTS với rất nhiều buổi thi linh hoạt được tổ chức hàng tuần. 

Và khi bạn đã sẵn sàng, hãy đăng ký thi IELTS ngay hôm nay để nhận ngay những ưu đãi hấp dẫn chỉ có tại IDP!